آزمایش آلفا فیتو پروتئین در بارداری

تست آلفا فیتو پروتئین یا AFP یک آزمایش خون دوران بارداری است که به تمام زنان باردار توصیه می شود. در این آزمایش مقدار آلفافیتوپروتئین، پروتئینی که در کبد جنین تولید می شود اندازه گیری می شود. نرمال نبودن AFP ممکن است به علت بیماری های ژنتیکی یا نقایص لوله عصبی جنین باشد. در چنین مواردی توصیه به انجام آزمایشات تکمیلی می شود.

آزمایش آلفا فیتو پروتئین برای چیست؟

آزمایش آلفا فیتو پروتئین یک تست خون در زنان باردار است که معمولا همراه با آزمایش غربالگری سه ماهه دوم درخواست می شود. پزشک با کمک این آزمایش ریسک ابتلای جنین به نقایص مادرزادی یا بیماری های ژنتیکی را بررسی می کند. 

AFP در دوران جنینی ابتدا در کیسه زرده و سپس کبد تولید می شود. این پروتئین وارد مایع آمنیوتیک شده و از طریق جفت وارد خون مادر می شود. عملکرد دقیق AFP مشخص نیست اما میزان آن در دوران بارداری متغیر است.

در این آزمایش میزان آلفا فیتو پروتئین جنینی در خون مادر اندازه گیری می شود. سپس با در نظر گرفتن سن و نژاد مادر ریسک ابتلای جنین به بیماری های ژنتیکی محاسبه می شود.

آزمایش آلفا فیتو پروتئین با هدف تشخیص سرطان

در اکثر موارد آزمایش AFP در دوران بارداری انجام می شود. اما در برخی موارد هدف از انجام آن تشخیص سرطان در افراد غیر باردار است.

نوزادان تازه متولد AFP بالایی دارند که تا یک سالگی میزان آن کاهش می یابد. بالا بودن آلفا فیتو پروتئین در بزرگسالی ممکن است ناشی از:

• سیروز کبدی
• هپاتیت A، هپاتیت B یا هپاتیت C
• سرطان کبد
• سرطان بیضه یا تخمدان
• هپاتیت سمی یا هپاتیت خود ایمنی

در برخی موارد پزشک تست AFP را با هدف تعیین نوع درمان سرطان درخواست می کند. برای مثال، در افراد مبتلا به سرطان کبد که AFP بالایی دارند استفاده از درمان های هدفمند موثرتر است.

بهترین زمان انجام آزمایش آلفا فیتو پروتئین در بارداری

این تست بین هفته 16 تا 22 بارداری قابل انجام است اما بهترین زمان انجام آزمایش آلفا فیتو پروتئین بین هفته 16 تا 18 بارداری است.  

این آزمایش به تمام زنان باردار توصیه می شود. با این حال، در موارد زیر اهمیت انجام آن بیشتر است:

• بارداری پس از 35 سالگی
• سابقه خانوادگی نقص مادرزادی
• دیابت
• مصرف داروهای غیر مجاز در بارداری

در آزمایش آلفا فیتو پروتئین چه چیزی بررسی می شود؟

در این تست ممکن است موارد زیر شناسایی شوند:

• بیماری های ژنتیکی مانند سندرم داون و سندرم ترنر
• نقایص لوله عصبی مانند آنانسفالی و اسپینابیفیدا
• بارداری های چند قلو

تفسیر آزمایش آلفا فیتو پروتئین در بارداری

در حالت طبیعی در افراد غیر باردار و مردان میزان نرمال آلفا فیتو پروتئین کمتر از 10 نانوگرم در هر میلی لیتر است. افزایش غیر طبیعی AFP در افرادی که باردار نیستند ممکن است ناشی از سرطان یا بیماری های کبدی باشد.  

افزایش آلفا فیتو پروتئین در بارداری می تواند به علت نقایص لوله عصبی مانند آنانسفالی و اسپینابیفیدا، نقایص مری یا دیواره شکمی باشد. با این حال، شایع ترین علت افزایش AFP محاسبه نادرست سن بارداری است.

پایین بودن آلفا فیتو پروتئین در بارداری همراه با مقادیر غیر طبیعی هورمون hCG و استریول ممکن است نشان دهنده ی بیماری های ژنتیکی مانند تریزومی 21 (سندرم داون)، تریزومی 18 (سندرم ادوارد) یا سایر اختلالات کروموزومی باشد.

مهم است بدانیم غیر طبیعی بودن میزان AFP همیشه خطرناک نیست و می تواند به علت موارد زیر باشد:

• بارداری چند قلو مانند دو قلو
• محاسبه نادرست سن بارداری

دقت آزمایش آلفا فیتو پروتئین در بارداری

تست AFP روشی مناسب برای غربالگری بیماری های ژنتیکی و اختلالات لوله عصبی است. تقریبا از هر 10 جنین مبتلا به نقص لوله عصبی، 9 جنین با بالا بودن میزان AFP شناسایی می شوند. با این حال نتیجه تست AFP قطعی نیست.

برای مثال، تقریبا از هر 1000 زن بارداری که تست AFP انجام می دهند، در 50 مورد نتایج غیر طبیعی است. از این 50 مورد، تنها 1 از هر 16 جنین به نقص لوله عصبی یا بیماری ژنتیکی مبتلا هستند.

آیا آزمایش آلفا فیتو پروتئین نیاز به ناشتایی دارد؟

آزمایش آلفا فیتو پروتئین در بارداری نیاز به ناشتایی و آمادگی خاصی ندارد.

بسیار مهم است که بدانیم، تست AFP تنها یک روش غربالگری است و تشخیصی نیست. غیر طبیعی بودن آلفا فیتو پروتئین همیشه به معنای ابتلای جنین نیست. در صورتیکه نتیجه تست غیر طبیعی باشد پزشک برای رسیدن به تشخیص قطعی آزمایشات تکمیلی مانند آمنیوسنتز درخواست می کند.

برای کسب اطلاعات بیشتر به صفحه درباره پارس ژنوم و اطلاع از قیمت آزمایش آلفا فیتو پروتئین در بارداری و بیمه های طرف قرار داد به صفحه تماس با پارس ژنوم مراجعه کنید.