افینیتور و درمان هدفمند سرطان پستان

افینیتور (نام شیمیایی: اورولیموس) همراه با آروماسین (نام شیمیایی: اگزمستان) برای درمان سرطان پستان پیشرفته، گیرنده هورمون مثبت و HER2 منفی در زنان یائسه ای که به داروی فمارا (لتروزول) یا آریمیدسک (آناستروزول) پاسخ نمی دهند تجویز می شود.

مکانیسم عملکرد داروی افینیتور

افینیتور یک داروی هدفمند تولید شده توسط شرکت نوارتیس (Novartis) و مهار کننده ی mTOR (مولکولِ هدفِ راپامایسین در پستانداران) است. mTOR نوعی کیناز است. کینازها پروتئینی هایی هستند که به تولید انرژی در سلول های سالم وسرطانی کمک می کنند. فعالیت بیش از حد کینازها منجر به رشد و تکثیر انواع خاصی از سرطان پستان می شود. داروهای مهار کننده ی mTOR با جلوگیری از فعالیت mTOR مانع از تولید انرژی و رشد سلول های سرطانی می شوند.

افینیتور برای چه بیمارانی مناسب است؟

این دارو همراه با آروماسین به زنان یائسه ی مبتلا به سرطان پستان پیشرفته، گیرنده مثبت و HER2 منفی که به فمارا یا آریمیدسک پاسخ نمی دهند تجویز می شود.

سرطان پیشرفته، سرطانی است که سلول های آن در بافت اطراف مانند قفسه سینه پخش شده اند یا به سایر اندام بدن مانند استخوان ها یا کبد متاستاز داده اند.

فمارا، آروماسین و آریمیدسک همگی مهار کننده ی آروماتازها بوده و داروهای هورمون تراپی محسوب می شوند. مهار کننده های آروماتوز مانع از تولید استروژن در زنان یائسه می شوند. در واقع، وظیفه ی آروماتوز تبدیل هورمون آندروژن به ملکول های کوچک استروژن است. این یعنی داروهای مهارکننده ی آروماتوز با کاهش استروژن مانع از رشد سلول های سرطانی گیرنده مثبت می شوند.

اکثر آزمایشگاه ها برای تشخیص سرطان گیرنده هورمون مثبت از نوع خاصی از رنگ آمیزی که در آن گیرنده های هورمون در نمونه ی بافت قابل مشاهده اند استفاده می کنند. به این تست ایمونوهیستوشیمی (IHC) گفته می شود. روش آنالیز و گزارش نتایج این تست در همه ی آزمایشگاه ها یکسان نیست. در نتیجه موارد زیر ممکن است در گزارش بافت شناسی قید شوند:

• درصد سلول های گیرنده هورمون مثبت. در این قسمت عددی بین 0% (هیچ یک از سلول ها گیرنده ندارند) تا 100% (همه سلول ها دارای گیرنده هستند) گزارش می شود.
• امتیاز Allred. این سیستم توسط پزشکی به نام Allred ابداع شده است. در این سیستم بر اساس درصد سلول های گیرنده مثبت و میزان جذب رنگ آنها امتیازی بین 0 تا 8 به سلول ها داده می شود. هر چه این امتیاز بالا تر باشد تعداد سلول های گیرنده مثبت و سیگنال دریافت شده از آنها بیشتر است.
• مثبت یا منفی

نحوه مصرف افینیتور

افینیتور همراه با آروماسین، یک مهار کننده ی آروماتاز تجویز می شود. هر دو دارو به صورت قرص بوده و باید به صورت روزانه در ساعت مشخصی مصرف شوند.

از آنجائیکه تاثیر افینیتور بر جنین و بارداری مشخص نیست، این دارو به زنان باردار یا کسانی که قصد بارداری دارند تجویز نمی شود. توصیه می شود در حین مصرف دارو تا 8 هفته پس از قطع آن اقدام به بارداری نکنید. مصرف این دارو در دوران شیردهی نیز مجاز نیست.

عوارض افینیتور

شایع ترین عوارض جانبی افینیتور:

• زخم دهان
• عفونت
• قرمزی پوست
• اضافه وزن
• کم اشتهایی
• تهوع

همچنین، برخی دچار موارد زیر می شوند:

• مشکلات ریوی و تنفسی

این دارو در برخی از زنان موجب مشکلات تنفسی شدید می شود. در صورتیکه در حین مصرف آن دچار سرفه، درد قفسه سینه یا تنگی نفس شدید حتما به پزشک تان اطلاع دهید.

• عفونت

این دارو در برخی زنان با ریسک ابتلا به عفونت ریوی، قارچی و ویروسی همراه است. همچنین در افرادی که سابقه هپاتیت B داشته اند ممکن است موجب فعال شدن مجدد این ویروس شود. اگر با مصرف این دارو دچار تب یا بی حالی شدید حتما به پزشک تان اطلاع دهید.

• نارسایی کلیوی

افینیتور در برخی از زنان موجب نارسایی کلیوی می شود. پزشکان برای اطمینان از سلامت کلیه ها قبل از شروع، در حین و پس از درمان آزمایشاتی را درخواست می کنند. اگر سابقه ی دیابت، مشکلات کلیوی یا کبدی دارید حتما پیش از شروع درمان به پزشک تان اطلاع دهید.

از آنجائیکه افینیتور در اکثر موارد به همراه آروماسین تجویز می شود مهم است بدانید یکی از عوارض اصلی آروماسین شکستگی استخوان ها است.

سایر عوارض شایع آروماسین:

• درد استخوان ها مفاصل و ماهیچه ها
• گر گرفتگی
• خستگی
• سر درد
• بی خوابی
• تعرق