فتال فرکشن در آزمایش سل فری
فهرست مطالب
آزمایش سل فری یک تست غربالگری اختلالات کروموزومی شایع دوران جنینی (تریزومی کروموزوم های 13، 18، 21 و اختلالات کروموزوم های جنسی) از آغاز هفته ی دهم بارداری با بررسی DNA جنینی در گردش خون مادر است. در این مقاله به بررسی فتال فرکشن می پردازیم:
DNA آزاد از جنین چیست؟
به قطعات کوچک DNA (کمتر از 200 جفت باز) در پلاسما و سایر مایعات بدن DNA آزاد گفته میشود. این قطعات پس از مرگ و تجزیه ی سلولها وارد جریان خون میشوند. DNA آزاد در خون زنان باردار ترکیبی از DNA مادری و DNA جنینی است. منشاء DNA جنینی جفت و منشاء اصلی DNA مادری سلولهای خونی است.
منظور از Fetal Fraction چیست؟
به نسبت DNA جنینی به کل DNA آزاد در خون مادر فتال فرکشن گفته میشود. برای انجام تست سل فری این میزان باید بین 3 تا 15 درصد باشد.
تاثیر میزان فتال فرکشن بر نتایج تست سل فری چیست؟
وجود حداقل 3% از DNA آزاد از جنین در خون مادر برای انجام تست سل فری ضروری است. به طور میانگین از هفته ی دهم تا چهاردهم بارداری این میزان 10% است. در صورتیکه فتال فرکشن کمتر از 3% باشد نتایج تست قابل قبول نیست.
چه فاکتورهایی بر فتال فرکشن تاثیرگذارند؟
میزان DNA آزاد از جنین در زنان باردار به فاکتورهای مختلفی بستگی دارد:
وزن یا شاخص تودهی بدنی (BMI)
در زنان بارداری که اضافه وزن دارند نسبت به سایر زنان باردار کمتر است. با افزایش وزن میزان DNA آزاد در خون بیشتر شده و در نتیجه نسبت DNA جنینی به کل DNA آزاد در گردش خون مادر کم میشود. به زنان بارداری که اضافه وزن دارند انجام تست سل فری پس از هفته ی دوازدهم بارداری توصیه می شود.
هفته بارداری
از هفته ی دهم تا بیست و یکم بارداری میزان DNA جنینی در گردش خون مادر به حداکثر میزان (10-15%) میرسد.
اختلالات کروموزومی جنین
درجنین های مبتلا به تریزومی کروموزوم 21 میزان DNA جنینی در گردش خون مادر افزایش و در جنین های مبتلا به تریزومی کروموزوم 13 یا 18 این میزان نسبت به جنین های سالم کاهش می یابد.
بارداری تک قلو و چندقلو
در بارداری های دوقلو نسبت به تک قلو تقریبا یک و نیم برابر بیشتر است. در بارداری های دو قلویی که یکی از جنین ها در اوایل بارداری از بین رفته اند به منظور جلوگیری از اختلال در نتایج تست، انجام تست سل فری پس از هفته ی چهاردهم بارداری توصیه می شود.
فتال فرکشن پایین در نتیجه ی تست سل فری به چه معناست؟
فتال فرکشن پایین همیشه به معنای اختلالات کروموزومی جنین نیست. این یعنی میزان DNA جفتی در خون مادر به میزان کافی و قابل قبول نیست. در این شرایط ممکن است پزشک تکرار تست سل فری در هفته های بالاتر بارداری، زمانیکه میزان Fetal Fraction افزایش می یابد را توصیه کند.
در موارد نادر، میزان فتال فرکشن حتی پس از تکرار تست پایین است.در این شرایط، بررسی کروموزومی جنین بر روی پرزهای کوریونی یا مایع آمنیوتیک پیشنهاد می شود.
