دفع پروتئین در بارداری
فهرست مطالب
با وجود اینکه دفع مقادیر کم پروتئین حتی در دوران بارداری طبیعی است، گاهی افزایش دفع پروتئین خطرناک است. دفع پروتئین در ادرار (پروتئینوری) می تواند نشانه ی استرس، تب یا پره اکلامپسی (مسمومیت بارداری) باشد.
مسمومیت بارداری برای مادر و جنین خطرناک است. در این مقاله اطلاعاتی در مورد دفع پروتئین در بارداری، عوارض و درمان آن ارائه می گردد.
دفع پروتئین در بارداری چیست؟
کلیه ها در طول زندگی ما به ویژه در دوران بارداری دائما مشغول به کار هستند. آنها مواد زائد را از خون فیلتر کرده و مواد مورد نیاز بدن مانند پروتئین را حفظ می کنند. پس از فیلتر شدن مواد دور ریختنی وارد ادرار شده و دفع می شوند. در حالت طبیعی میزان دفع پروتئین در یک فرد سالم 150 میلی گرم در روز است. دوران بارداری این مقدار افزایش یافته و به 300 میلی گرم در روز می رسد. در افرادی که باردار نیستند دفع بیش از حد نرمال پروتئین می تواند به دلایل زیر باشد:
- استرس
- کم آبی
- تب
- قرار گرفتن در دمای بالا
اما گاهی دفع پروتئین می تواند نشانه ی یک مشکل جدی تر باشد.
قبل از هفته بیستم بارداری دفع پروتئین گاهی به صورت مزمن است. پروتئینوری ممکن است در اثر بیماری های زمینه ای که گاهی ربطی به بارداری ندارند مانند مشکلات قلبی، عفونت (مانند عفونت مجاری ادراری) رخ دهد.
پس از هفته بیستم دفع پروتئین خطرناک تر بوده و ممکن است نشانه ای از مسمومیت بارداری باشد. این شرایط با فشار خون بالا همراه بوده و می تواند منجر به آسیب به اندام ها به خصوص کبد و کلیه شود.
سندرم هلپ (مخفف همولیز، بالا رفتن آنزیم های کبدی و کاهش تعداد پلاکت ها) فرم شدید مسمومیت بارداری است که گاهی به دنبال آن یا به تنهایی ایجاد می شود. هر یک از این دو بیماری در صورت عدم کنترل و درمان می توانند منجر به آسیب جدی به مادر و جنین شوند.
علت دفع پروتئین در بارداری
دفع پروتئین بر اساس سن بارداری علل متفاوتی دارد. برای مثال، در اوایل بارداری ممکن است در اثر یک بیماری زمینه ای مانند دیابت، لوپوس یا مشکلات کلیوی باشد اما در اواخر بارداری خطر پره اکلامپسی یا مسمومیت بارداری وجود دارد.
دفع پروتئین در اوایل بارداری
یکی از علل اصلی در اوایل بارداری بیماری های کلیوی است. افزایش پروتئین ادراری می تواند نشانه ی نارسایی کلیه باشد. بیماری های مختلفی مانند فشار خون بالا، دیابت یا لوپوس موجب نارسایی کلیه و افزایش دفع پروتئین در ادرار می شوند.
در برخی دیگر، عفونت خفیف مجاری ادراری یا کم آبی موجب افزایش پروتئین ادراری می شود.
دفع پروتئین پس از هفته ی بیستم
افزایش دفع پروتئین در اواسط بارداری یکی از علائم اصلی پره اکلامپسی است. پره اکلامپسی یا مسمومیت بارداری یکی از موارد بسیار خطرناک برای مادر و جنین است.
موارد زیر احتمال مسمومیت بارداری را افزایش می دهند:
- سابقه مسمومیت در بارداری قبلی
- بارداری پس از 35 سالگی
- شاخص توده بدنی بیشتر از 30
- بارداری های چند قلو
- فاصله ی زیاد بین دو بارداری (بیش از 10 سال)
- سابقه بیماری زمینه ای مانند فشار خون بالا، دیابت نوع 1 یا 2، لوپوس یا میگرن
- بارداری به روش IVF
مهم است بدانیم، افزایش دفع پروتئین به تنهایی برای تشخیص مسمومیت بارداری کافی نیست. طبق گایدلاین انجمن متخصصین زنان و زایمان آمریکا (ACOG) برای تشخیص مسمومیت بارداری حداقل دو مرتبه فشار خون مادر باید بالاتر از 140/90mmHg باشد.
آیا دفع پروتئین در بارداری خطرناک است؟
خطرات دفع پروتئین در بارداری بر اساس علت آن متفاوت است. در بیشتر موارد علت جدی نبوده و به راحتی قابل درمان است.
در واقع، در اکثر مواردی که دفع پروتئین قبل از هفته بیستم بالا می رود مشکل جدی وجود نداشته و جای نگرانی نیست.
افزایش آن پس از هفته ی بیستم به خصوص در مواردیکه همراه با بالا رفتن فشار خون، تاری دید، تعریق و تنگی نفس است می تواند برای شما و فرزندتان خطرناک بوده و حتما باید کنترل و درمان شود.
مسمومیت بارداری یک بیماری پیشرونده است که می تواند اندام مختلف را درگیر کند. این بیماری از طریق جفت و سیستم عروقی به وجود آمده و در اکثر موارد پس از زایمان به صورت خود به خودی از بین می رود. بر اساس شدت آن پزشک توصیه به مراقبت های ویژه یا حتی گاهی زایمان می کند.
علائم دفع پروتئین در بارداری
در بیشتر موارد علامتی نداشته و اکثر زنان تا زمانیکه آزمایش انجام ندهند متوجه آن نمی شوند. با این حال، علائم آن شبیه به بیماری های کلیوی است:
- ورم مچ پا، مچ دست یا چشم ها
- سوزش ادراری
- تکرر ادرار
- درد پشت
- ادرار کف آلود
- تغییر رنگ ادرار (قهوه ای یا خونی)
نشانه های مسمومیت بارداری:
- سردردهای شدید
- تاری دید یا حساسیت به نور
- درد شکم (سمت راستَ، زیر قفسه سینه)
- تهوع و استفراغ
- تنگی نفس
درمان دفع پروتئین در بارداری
بر حسب علت دفع پروتئین و زمان آن درمان متفاوت است.
در اوایل بارداری افزایش دفع پروتئین ناشی از بیماری های زمینه ای است. برای مثال، عفونت ها مانند عفونت مجاری ادراری با تجویز آنتی بیوتیک درمان می شوند.
سایرگزینه های درمانی:
- دائما تحت نظر پزشک باشید.
- درمان فشار خون.
- استراحت مطلق. پزشکان در مورد تاثیر استراحت مطلق در درمان مسمویت بارداری توافق ندارند. برخی آن را تایید و برخی دیگر رد می کنند. به طور کلی، امروزه به علت ریسک لخته شدن خون استراحت مطلق توصیه نمی شود.
با این موجود، در موارد شدید مسمومیت بارداری و سندرم هلپ زایمان تنها گزینه است. در مواردیکه نوزاد نارس است پزشک برای کمک به کامل شدن ریه یک یا دو دوز از کورتیکواستروئیدها تجویز کرده و سپس زایمان انجام می شود.
چگونه از دفع پروتئین در بارداری پیشگیری کنم؟
از آنجائیکه در اکثر موارد دفع پروتئین ژنتیکی یا ناشی از یک بیماری زمینه ای است قابل پیشگیری نیست. با این حال، موارد زیر به خصوص در کسانی که سابقه دفع پروتئین دارند می توانند موثر باشند.
- حفظ وزن ایده آل با رژیم های غذایی غنی از پروتئین بدون چربی و سبزیجات
- کنترل فشار خون
- مصرف دوز پایین آسپرین. در صورتیکه سابقه مسمومیت بارداری، بارداری چند قلو، فشار خون مزمن، مشکلات کلیوی یا دیابت دارید مصرف آسپرین 81 میلی گرم از هفته 12 بارداری زیر نظر پزشک توصیه می شود.
- مصرف مکمل های کلسیم. در افرادی که کمبود کلسیم دارند احتمال مسمومیت بارداری بیشتر است.
